آشنایی با شبکه شاپرک

معرفی شبکه شاپرک :

شاپرک ، مخفف شبکه الکترونیک پرداخت کارتی است که به یک سیستم سازمان یافته در جهت جابه جایی و تبادل اطلاعات مالی در کشور شناخته میشود ، یکی از مهمترین زیر ساخت های اساسی شبکه بانکی و پرداخت در ایران است که در جهت جبران خلاء های موجود در سیستم بانکی و براساس نیازهای جدید این حوزه و با برداشتی از شبکه های مشابه خارج از کشور تشکیل گردیده است.

پس از تشویق بانک ها برای استفاده ی صاحبان کسب وکار از دستگاه های پایانه فروش و استقبال عظیم مردم از این طرح که باعث سهولت کار آن ها شده بود ، بانک مرکزی بر آن شد که برای حل یک سری از معضلات ناشی از این طرح ، یک شبکه ی سازمان دهی شده را راه اندازی کند. در نهایت این شبکه که یک شرکتی خصوصی است در سال 1389 با صلاحدید مجلس و شوای پول و اعتبار تاسیس شد.

در واقع می توان گفت : یکی از مهمترین و برجسته ترین خدمات این شرکت ایجاد بستر و زیرساخت های یکپارچه و عظیم درجهت پیاده سازی روش های نوین تبادل مالی در دهه اخیر است که بدون هیچ گونه احتیاجی به پول نقد و با توجه به مشکلات همراه داشتن وجه نقد و نحوه ی تبادل آن ، از طریق نقل و انتقالات بین بانکی تراکنش ها انجام گیرد.
شاپرک در ارتباط مستقیم با بانک مرکزی ، شبکه ی بانکی و شرکت های psp میباشد و دستگاه های پوز و سیستم های خرید بانکی را تحت سیطره ی خود قرار داده است.

از جمله شرکت های ارائه دهنده خدمات پرداخت یا psp که مورد تائید شاپرک و مجاز به فعالیت در ایران می باشند به شرح زیر می باشند:

 به پرداخت ملت
 پرداخت الکترونیک سامان
 شرکت پرداخت نوین آرین
 شرکت پرداخت الکترونیک سداد
 شرکت سایان کارت
 شرکت پرداخت الکترونیک سپهر
 شرکت الکترونیک کارت دماوند
 شرکت فن آوا کارت
 شرکت کارت اعتباری ایران کیش
 شرکت آسان پرداخت پرشین
 شرکت تجارت الکترونیک پارسیان

در اینجا به برخی از وظایف شاپرک اشاره میکنیم :

1) بالابردن امنیت شبکه های پرداخت الکترونیک
2) کنترل کردن رقابت بانک ها
3) مدیریت ریسک های ناشی از پرداخت الکترونیک
4) بالا بردن رضایت مردم در استفاده از شبکه ی تبادل بین بانکی
5) استاندارد سازی خدمات قابل ارائه ی الکترونیکی
6) رواج استفاده از کارت های بانکی در جامعه
7) یکپارچه کردن شبکه پرداخت کارتی کشور
8) مدیریت تراکنش های پذیرفته روی پایانه های psp
9) تدوین قوانین اصولی در جهت نظام پرداخت الکترونیک کشور
10) تقویت زیرساخت های موجود در نظام پرداخت کشور

مهمترین مزایا و معایب سیستم شاپرک در استفاده از کارت های بانکی:

مزایا :
1. با روی کار آمدن کارت های بانکی ، لزوم شمارش پول و مشکلات ناشی از آن به صورت دستی یا دستگاهی که به هرحال امکان خطا دارد حذف میگردد.
2. صرفه جویی در هزینه ی چاپ اسکناس که به صورت سالانه مبلغ هنگفت و قابل توجهی میباشد.
3. در هر مکانی از کشور امکان استفاده از خدمات الکترونیکی مهیا است.

معایب :
1. مشکلات ناشی از مسدودی کارت ها یا خراب شدن که نیازمند روال اداری برای تعویض آن است.
2. مشکلات سیستمی که با الکترونیکی شدن پرداخت ها وجود داشته و خواهد داشت.
3. یک سری از تراکنش ها بر اساس خطای نرم افزاری یا سخت افزاری ناموفق است اما وجه از حساب پرداخت کننده برداشت میشود که بازگشت آن نیازمند پروسه ی حداکثر 72 ساعته است که نسبتا طولانی است.
4. سارقان با هدف سوء استفاده از کارت ها ، با استفاده روش های سرقت اطلاعات ویا فیشینگ نسبت به برداشت غیرمجاز از حساب افراد می نمایند. که باعث بروز خطرات و یک سری بی اعتمادی در دارندگان کارت های بانکی شده است.

از جمله اهداف مهم شاپرک در سال های اخیر به این شرح است :

• اعطای مجوز به شرکت های پرداخت یار :
شرکت های پرداخت یار بر اساس قرارداد منعقده با بانک مرکزی و شرکت های psp و همچنین با صدور مجوز از طرف شاپرک میتوانند فعالیت نمایند. که طی این قرارداد خدماتی مانند ارائه درگاه پرداخت آنلاین را به جامعه هدف کسب و کارهای خرد و خانگی ارائه می نمایند.

• مسدود سازی درگاه های پرداخت اینترنتی در صورت گزارش تخلف :
شاپرک پس از بررسی مستندات و شواهد در جهت تخلف یک درگاه پرداخت ، با همکاری دادستانی و پلیس فتا میتوانند درخواست مسدود سازی درگاه پرداخت را صادر کنند. که در این بین یک سری افراد در لیست سیاه شاپرک قرار میگیرند وپس از آن باکدملی خود امکان دریافت خدمات آنلاین را از شاپرک نخواهند داشت که این امر به کاهش تخلفات در این حوزه کمک شایانی نموده است.
• انتشار گزارش اقتصادی :
شاپرک گزارش های اقتصادی که شامل شاخص های عملکرد متفاوتی است را به صورت دوره های متناوب ماهانه ، سالانه و چهار ساله برای بررسی و راهنمای افراد حقیقی و حقوقی که در زمینه ی پرداخت الکترونیک کشور فعال هستند ارائه میکند که این گزارش ها به تصمیم گیری در این حوزه کمک شایانی خواهد کرد و یکی از روش های پایش اقتصادی کشور میباشد .

مهمترین افق پیش روی شاپرک :

بهره وری و کارآمدی تبادل الکترونیکی پول افزایش داده شود و جایگزین اصلی تبادل فیزیکی پول گردد که این مهم نیازمند نظارت کامل و دقیق شاپرک میباشد .
تفاوت شتاب و شاپرک :

شتاب مخفف شبکه ی تبادل اطلاعات بین بانکی است. سیستمی یکپارچه که برای سامان دهی پرداخت های بین بانکی در سال 1381 تشکیل گردیده است.
اما شاپرک و با توجه به تعاریفی که از آن داشتیم ، بستری بین بانک مرکزی و شبکه ی بانکی و psp را فراهم میکند و تراکنش های پذیرفته شده در درگاه ها یا کارت خوان ها را با شرکت های psp تسویه حساب انجام میدهد. درواقع شاپرک برای شرکت ها به مانند شتاب برای بانک ها است.

یکی از مهمترین و تاثیرگذارترین دستاوردهای شاپرک :

خدمات شرکت های ارائه دهنده ی بانکداری الکترونیک به صورت یک پارچه و سامان دهی شده انجام می پذیرد که بانک مرکزی را قادر میکند نظارت همه جانبه در راستای عملیات بانکی پایانه های فروش داشته باشد.